کاشت هندوانه (زمان کشت، فاصله ردیف ، آبیاری)
تاریخ کاشت هندوانه
از آنجایی که منشا احتمالی هندوانه آفریقا بوده و از گیاهان گرمسیری می باشد، دمای حداقل 15 الی 20 درجه سانتی گراد برای سبز شدن آن لازم است. در کاشت هندوانه با توجه به درجه حرارت های مذکور میتوان بعد از گرم شدن هوا از اواسط فروردین اقدام به کاشت هندوانه نمود.البته این تاریخ ویژه مناطق سردسیر است و مناطق گرمسیر قبل از عید اقدام می کنند. در کاشت هندوانه درجه حرارت مناسب برای جوانه زنی زمانی است که دمای خاک در حدود 35 درجه سانتی گراد باشد. در دمای خاک کمتر از 21 درجه سانتی گراد، روند جوانه زنی خیلی کند می شود. اما در دمای 25 درجه سانتی گراد طی 5 روز سبز خواهد شد.
دمای مناسب برای کشت هندوانه
در دمای خاک کمتر از 15 درجه سانتی گراد بذور جوانه نمی زنند. حداکثر دمای جوانه زنی در دمای 35 درجه سانتی گراد اتفاق می افتد. عرضه هر چه سریعتر محصول هندوانه به بازار، به دلیل قیمت بالا، از نظر اقتصادی به نفع کشاورز خواهد بود. لذا در اسفند ماه بذرهای هندوانه را زیر تونل های پلاستیکی داخل گلدان های پلاستیکی پرورش می دهند و به محض مساعد شدن هوا گیاهچه ها را به مزرعه انتقال می دهند. بهترین درجه حرارت روز و شب برای پرورش نشا به ترتیب 21-27 و 18-21 درجه سانتی گراد است و زمان لازم نیز معمولا بین 3 تا 4 هفته می باشد. عمق کاشت در حدود 2.5 سانتی متر مناسب میباشد.
فواصل ردیف در کاشت هندوانه
در کاشت هندوانه در کشت جوی پشته ای با توجه به اینکه در یک طرف و یا در هر دو طرف جوی ها اقدام به کشت می شود به ترتیب میتوان فواصل جوی ها را 2.5 تا 3 متر و 4.5 الی 5 متر در نظر گرفت. فواصل بوته روی پشته ها را میتوان یک متر در نظر گرفت. در کشت دیم که اقدام به تهیه جوی و پشته نمی گردد ، فواصل بین ردیف ها را 3 متر در نظر می گیرند. این فاصله به معمولا برای کنترل سهولت علف های هرز و امکان دیسک زدن فراهم می گردد.
پشته ها معمولا سریعتر گرم می شوند. لذا برای عرضه سریعتر محصول به بازار، کشت جوی پشته ای تحت شرایط آبی ترجیح داده می شود. هرچند در شرایط جوی پشته ای زهکشی در خاک های سنگین بهبود می یابد، اما مستعد خشک شدن می شوند لذا در دو هفته اول بعد از سبز شدن توجه به آبیاری حائز اهیمت است. به هر حال اگر میوه های درشت تر مورد پسند بازار مصرف هستند لازم است فاصله های بوته روی ردیف افزایش یابند.
نکته مهم در رعایت فواصل ردیف
در کاشت هندوانه اگر از دیسک جهت کنترل علف های هرز استفاده نمی شود میتوان فواصل بین ردیف را تا 2.5 متر و فاصله بوته روی ردیف را نیز تا 80 سانتی متر کاهش داد، زیرا در گیاه هندوانه که عملکرد میوه ناشی از تعداد میوه در هکتار و وزن هر میوه می باشد، خوشبختانه برخلاف برخی از گیاهان زراعی، وزن هر میوه با افزایش تراکم بوته یا به عبارتی کاهش فواصل ردیف و بوته در ردیف تا تراکم خاصی چندان کاهش نمی یابد لذا در صورتی که کنترل علف های هرز محدود به دیسک زدن نباشد میتوان تراکم های بالاتری را در نظر گرفت.
فواصل بین ردیف ها در آبیاری قطره ای کشت هندوانه
فواصل بین ردیف ها در آبیاری قطره ای توسط نوار تیپ ، 180 سانتی متر در نظر گرفته می شود و در واقع در هر هکتاری حدود 6الی 7 رول نوار تیپ 1000 متری مصرف می شود.
مشخصات فنی نوار آبیاری قطره ای شرکت ارجان پلاست روناک
خاک مناسب
برای کاشت هندوانه خاک های حاصلخیز (مخصوصا خاک های لومی شنی) حاوی مواد آلی کافی و با قدرت نگهداری آب کافی و با زهکشی مناسب و خاک کمی اسیدی می باشد. مقدار کم منیزیم و یا نسبت بالای پتاسیم و کلسیم به منیزیم ممکن است سبب ریزش برگ ها شود.
از طرفی کمبود کلسیم نیز میتواند مسئله ساز باشد بدین ترتیب که اگر آب کافی نباشد و کلسیم کافی برای توسعه میوه مهیا نگردد سوختگی گلگاه هندوانه حادث می شود. در خاک های خیلی سنگین نمو گیاه به کندی انجام شده و دیر رس می گردد و اندازه میوه و کیفیت آن نیز کاهش می یابد. خاک های سبک در صورتی که کود و آب کافی فراهم باشد معمولا میوه های با کیفیت عالی تولید می کنند.
مقدار کود مصرفی بستگی به نتیجه تجزیه ی خاک مزرعه خواهد داشت. نمونه برداری از خاک مزرعه طوری انجام می شود که نمونه نماینده خاک مزرعه باشد. در صورت موجود نبودن نتایج تجزیه خاک به عنوان یک توصیه کلی میتوان مقدار 150 کیلوگرم اوره به همراه 100 کیلوگرم فسفات امونیوم و 50 کیلوگرم سولفات پتاسیم برای هر هکتار استفاده نمود.
آماده سازی زمین جهت کاشت
در سال هایی که طی زمستان بارندگی به اندازه کافی سبب ذخیره رطوبت می گردد میتوان بدون آبیاری اقدام به کشت هندوانه نمود و احتیاجی به غرقاب زمستانه نخواهد بود. در کاشت هندوانه در مناطقی که بارندگی زمستانه وجود نداشته و امکان آبیاری در طی زمستان وجود دارد با غرقاب نمودن زمین میتوان اقدام به شخم در اواخر زمستان و دیسک در اوایل بهار نموده و ایجاد جوی و پشته ها توسط فاروئر نمود. توجه داشته باشید که خاک متراکم رشد ریشه را شدیدا کاهش می دهد. دیسک زدن بعد از شخم با گاو آهن باعث فشردگی مجدد خاک می گردد لذا برای تولید حداکثر محصول هندوانه، شخم همراه باحداقل عملیات خاک ورزی و فشرده سازی خاک توصیه می شود.
اگر زمین مورد نظر چندان تسطیح نشده باشد، بهتر است که قبل از کاشت اقدام به آبیاری جوی پشته ای نمود و بعد از مشخص شدن داغ آب و مناسب شدن رطوبت خاک جهت کشت، خاک خشک روی پشته، کنار جوی آبیاری را کنار زده و پس از رسیدن به رطوبت مناسب، خاک را پابیل و کاملا نرم نموده سپس با پشت بیل خاک را بکوبید. میتوان با بیلچه گودالی به عمق 3 الی 4 سانتی متر ایجاد کرده و 3 الی 4 بذر هندوانه که قبلا به مدت 24 ساعت در آب خیس شده اند را در آن قرار داده و روی آن را با خاک پوشاند. در صورت امکان بهتر است که روی کپه های محل کاشت، کود دامی کاملا پوسیده یا مواد آلی خشک جهت جلوگیری از هدر رفتن رطوبت قرار داد.
تنک و وجین
در کاشت هندوانه بعد از سبز شدن ( با توجه به دمای محیط تعداد روز از کاشت تا سبز شدن ممکن است از 6 الی 15 روز متغیر باشد)، در مرحله 2 الی 3 برگی همراه با تنک کردن بوته های اضافی و رساندن تعداد بوته ها در هر کپه به دو بوته، در غیر این صورت به یک بوته، میتوان اقدام به خاک دادن پای بوته و نرم کردن خاک اطراف بوته نمود.
آبیاری
ریشه هندوانه به طور بالقوه میتواند تاعمق 1.5 متری نفود کند، اما معمولا عمق موثر نفوذ ریشه کمتر از این مقدار می باشد. عمق حقیقی نفوذ ریشه به شرایط خاک و عملیات زراعی بستگی دارد. تنش خشکی در مراحل اولیه رویش ممکن است باعث کاهش سطح برگ و عملکرد میوه شود. ولی تنش خشکی در گلدهی و توسعه میوه شدیدترین تاثیر را دارد.
نکته 1 :
در کاشت هندوانه بعد از سبز شدن میتوان تا مدت ها آبیاری نکرد. به هر حال زمان به لاله رفتن و شروع میوه دهی از نظر آبیاری مراحل بسیار مهمی بوده و باید مورد توجه قرار گیرد. در صورت فقدان آب کافی در مرحله تشکیل میوه تا برداشت میوه های بد شکل و سوختگی گلگاه افزایش می یابد. توجه داشته باشید که بد شکلی میوه میتواند ناشی از خشکی گرده افشانی ضعیف یا سایر عوامل باشد. مزرعه هندوانه را باید به طور هفتگی بازدید نموده و میوه های بیمار و بد شکل را خارج کرد.
نکته 2 :
هنگامی که در اوایل فصل رشد دوره خشک و مرطوب یا درجه حرارت های خیلی گرم و سرد به طور متناوب حادث شود حفره خالی در گوشت میوه ایجاد می شود. گرده افشانی مناسب از بروز این عارضه جلوگیری می کند. نیتروژن و آب زیاد به خصوص در زمان تشکیل میوه ممکن است باعث ایجاد این عارضه و بی مزه شدن میوه گردد. هنگامی که میوه ها در حدود 4.5 تا 6.5 کیلوگرم هستند آب خیلی زیاد، ممکن است باعث شکافته شدن میوه هندوانه شود. بعد از تشکیل میوه بوته هندوانه نبایستی با تنش خشکی مواجه گردد.
نکته 3 :
در کاشت هندوانه کشاورزانی که محدودیت آب دارند می توانند با یک یا دو بار آبیاری محصول خوبی تولید کنند. قبل از ظهور گیاهچه، اوایل گلدهی و ده روز قبل از برداشت دوره های بحرانی از نظر وقوع تنش رطوبتی محسوب می شوند. کمبود رطوبت در زمان کاشت باعث سبزینگی غیر یکنواخت می شود. کمبود رطوبت در زمان گلدهی منجر به تشکیل کمتر میوه و بد شکلی آنها می گردد.
در حالیکه تنش رطوبتی در نزدیکی دوره برداشت شدیدا اندازه میوه را کاهش می دهد و بوته سریع تر از بین می رود. با نزدیک شدن مرحله برداشت آبیاری را محدود می کنند زیرا آبیاری زیاد در این مرحله باعث ایجاد عارضه سفید شدن مغز گوشت هندوانه، کاهش درصد قند و ترکیدن میوه می شود.
منبع: راهنمای جامع مصور کشت و پرورش صیفی جات، مهندس کیهان خسروی،انتشارات تحقیقات و آموزش کشاورزی،1395.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ تدوین؛ توسط واحد آموزش شرکت ارجان پلاست روناک________________________
از اینکه ما را دنبال و معرفی می کنید متشکریم
همراهی شما باعث افتخار ماست.
ما را در سایر رسانه ها دنبال کنید.
