تجهیزات و اتصالات ، سیستم آبیاری قطره ای

 

 

 

دلیل محبوبیت آبیاری قطره ای:

آبیاری قطره‌ای به‌عنوان یک راه‌ حل کار آمد آبیاری، روز‌به‌روز محبوبیت بیشتری در بین کشاورزان سراسر جهان پیدا می‌کند. این سیستم آبیاری مقرون به ‌صرفه، با انعطاف بسیار زیادی برای طیف گسترده‌ای از محصولات و در شرایط متنوع آب ‌و‌ هوایی و متناسب با نیاز آبی محصولات زراعی به بازار عرضه می‌شوند. جهت رسیدن به اهداف و کارآمدی این سیستم آبیاری لازم است تا تمامی اجزا آن را به خوبی شناخته و آن‌ها ‌را به درستی به کار گرفت. در این مقاله سعی داریم تا به طور اجمالی شما را با تمامی لوازم سیستم آبیاری قطره ای آشنا کنیم.

 

 

 

اجزای سیستم آبیاری قطره‌ای

به طور کلی دو نوع منبع آبی وجود دارد، منابع آبی سطحی و زیرسطحی. امروزه بسیاری از منابع آبی موجود در سراسر جهان از نوع سطحی بوده، اما با ایجاد بحران‌های آبی چند سال اخیر و کم شدن منابع آب سطحی و همچنین تغییرات شدید آب و هوایی و گرم شدن کره زمین، حجم و کیفیت آب‌های سطحی کاهش پیدا کرده و کشاورزان برای رسیدن به آب مورد نیاز به منابع آبی زیر سطحی روی آورده‌اند. به‌ طور کلی آب‌های سطحی مستعد شوری زیاد نیستند و از این طریقی در سیستم آبیاری قطره‌ای ایجاد گرفتگی می‌کنند. این در حالی است که آب‌های سطحی خطرات بیولوژیکی بیشتری داشته و از این طریق امکان گرفتگی سیستم را فراهم می‌آورند. در نتیجه استفاده از ایستگاه فیلتراسیون برای کاهش خطرات ناشی از گرفتگی بسیار لازم و ضروری به نظر می‌رسد.

 

 

 

ایستگاه پمپاژ

به جهت جریان انداختن آب داخل سیستم، نیاز به ایستگاه پمپاژ آب است. انتخاب ایستگاه پمپاژ و سیستمی که بتواند فشار آبی و آبیاری سیستم را تامین کند، به مواردی از قبیل: نوع سیستم آبیاری، فاصله منبع آب و زمین کشاورزی، نوع محصول مورد کشت، نیاز آبی و آبیاری، فشار کاری مورد نیاز سیستم و…بستگی دارد. با توجه به این مهم که سیستم آبیاری قطره‌ای جزو سیستم‌های آبیاری کم فشار طبقه‌بندی می‌شوند، غالبا انتخاب پمپ مناسب برای این سیستم باید با مشاوره متخصصان این حوزه صورت بپذیرد.

انتخاب یک پمپ ضعیف می‌تواند علاوه بر تحمیل هزینه زیاد به کشاورزان، استهلاک بالا و عدم تامین فشار مورد نیاز سیستم آبیاری قطره ای را به همراه داشته باشد. بنابراین به‌ هنگام انتخاب پمپ، لازم است به فاکتورهای زیادی توجه کرد.

 

منبع تغذیه پمپ

منبع تغذیه به قابلیت دسترسی به منبع انرژی بستگی دارد. در مناطق محلی به دلیل ارزان بودن نیروی کار، تمایل به استفاده از نیروی کار است که در این حالت هزینه انرژی کاهش می‌یابد. به طور کلی برای کارکرد صحیح سیستم آبیاری که به بیش از 10 اسب بخار نیاز دارد، برق سه فاز لازم است. در شرایطی که به انرژی برق دسترسی نباشد، عموما از روش‌ها و منابع جایگزین مثل: گازوئیل، بنزین و انرژی خورشیدی استفاده می‌شود. اما رایج‌ترین گزینه‌ها در حال حاضر موتورهای بنزینی برای منابع تغذیه کوچک و موتورهای دیزلی برای پمپ‌های بزرگ می‌باشند.

 

ایستگاه فیلتراسیون

وجود سیستم فیلتراسیون برای هر سیستم آبیاری لازم و ضروری است. این درحالیست که وجود این سیستم برای آبیاری قطره‌ای حیاتی‌تر به نظر می‌رسد. منافذ بسیار ریز موجود در سیستم آبیاری قطره‌ای که حتی در برخی از نقاط به یک میلی‌متر می‌رسد، پتانسیل گرفتگی زیادی دارد.

سیستم‌های فیلتراسیون نقش بسیار مهمی در کیفیت آب آبیاری دارند. هر ایستگاه فیلتراسیون از تعدادی فیلتر ساخته شده که کاربرد هر یک از آنها متفاوت است.  به طور کلی در یک ایستگاه کامل فیلتراسیون چهار نوع فیلتر به کار گرفته می شود.

•  شنی ؛ مناسب برای آب های حاوی آلاینده بیولوژیک مانند جلبک
•  توری ؛ از متداول ترین فیلترهای آبیاری مناسب برای آب های دارای ذرات ریز معلق
•  دیسکی ؛  مناسب برای آب های دارای آلاینده های بیولوژیک و ذرات بسیار ریز
•  هیدروسیکلون ؛ مناسب برای آب های دارای ذرات شن

فیلترهای بالا  از انواع فیلترها محسوب شده که با تصفیه و حذف ناخالصی‌های آب، از ایجاد گرفتگی در شبکه آبیاری و مشکلات متعدد آن جلوگیری می‌کنند.

 

 

 

 

 

خطوط انتقال اصلی، فرعی و لوله‎‌های توزیع آب

خطوط انتقال اصلی و فرعی وظیفه انتقال آب از ایستگاه پمپاژ به نواررا دارند. طراحی خطوط انتقال آب و اتصالات آن باید به نحوی باشد که توان تحمل حداکثر فشار را داشته باشد. از سوی دیگر انتقال آب باید بدون افت فشار بیش از حد صورت پذیرد. این خطوط عموما از لوله‌های پلی اتیلنی و یا لوله‌های انعطاف‌پذیر صورت می‌پذیرد. برای اتصال خطوط اصلی می‌توان از اتصالات UPVC استفاده کرد.

مراقب باشید که شرایط محیطی و آب و هوایی را حین طراحی و انتخاب سیستم انتقال آب در نظر بگیرید. مورادی از قبیل شیب زمین، شکل زمین، نوع محصول،آب و هوا و دمای محیط، تغییرات دمایی محیط و… تاثیر بسزایی در خطوط انتقال آب دارند. دقت کنید که حین اجرا بایستی لوله‌ها به خوبی لنگر انداخته باشند و به خوبی به یکدیگر متصل شوند. به ‌هنگام طراحی خطوط انتقال آب سه عامل افت فشار، چکش آب و موارد اقتصادی باید مد نظر قرار گیرد.

یک نکته اساسی که حین طراحی، نصب و اجرای سیستم آبیاری قطره‌ای بایستی به آن دقت کنید این است که خطوط لوله فرعی عموما باید پایین‌تر از قطره‌چکان نصب شوند تا از ورود ذرات معلق در آب به داخل قطره‌چکان و گرفتگی آن‌ها جلوگیری به عمل آید. نکته دوم برای عملکرد مفید سیستم آبیاری قطره‌ای وجود یک حداقل فشار برای کارکرد است. این فشار در حداقل‌ترین حالت 0.3 یا همان 30 سانتیمتر در ثانیه می‌باشد.

 

---

مشخصات فنی نوار آبیاری قطره ای شرکت ارجان پلاست روناک

---

 

 

لوازم و اتصالات آبیاری قطره‌ای

سرشلنگی

از سرشلنگی‌ برای اتصال لوله‌های انعطاف‌پذیر (لی‌فلت‌) به خطوط اصلی استفاده می‌شود. سرشلنگی‌ها عموما از یک طرف دارای رزوه استاندارد نری و از طرف دیگر مخروطی شکل بوده و نقطه اتصال به لوله‌های لی‌فلت دارند. در مدل‌های رایج باید برای اتصال لی‌فلت به سرشلنگی از بست فلزی استفاده کرد اما در طراحی‌های جدید از لاستیکی برای آب‌بندی بهتر و سهولت نصب استفاده می‌شود. این محصولات تحت عنوان سرشیلنگی آلفا مجهز به لاستیکی مخصوص برای انطباق بیشتر لوله‌های نخدار و لی‌فلت‌ها هستند. به هنگام خرید سرشلنگی دقت کنید که بدنه آنتی یووی (Anti UV) بوده و مقاومت مناسبی نسبت نور خورشید، ضربه و خوردگی داشته باشد.

 

 

لی‌فلت و لوله‌های انعطاف پذیر

یکی از روش‌های جدید انتقال آب که در سیستم‌های آبیاری مدرن با محبوبیت زیادی روبه‌رو شده است لوله‌های انعطاف‌پذیر یا لی‌فلت‌ می‌باشند. این لوله‌ها به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود در مقایسه با لوله‌های پلی‌اتیلنی بسیار مورد توجه قرار گرفته‌اند. از مهم‌ترین هزینه‌های پیاده‌سازی سیستم‌های آبیاری می‌توان به خطوط لوله اشاره کرد. لوله‌های پلی اتیلنی علاوه بر مشکلاتی که در انتقال آب و نحوه نصب دارند، دارای هزینه بالاتری نیز می‌باشند.

 

 

از مزیت‌های لوله‌های لی‌فلت می‌توان به موراد زیر اشاره کرد:

• سهولت نصب و پیاده سازی
• سهولت جمع‌آوری و حمل‌و‌نقل
• مقاومت مناسب در برابر تغییرات دمایی و نور خورشید
• قابلیت نصب راحت اتصالات آبیاری قطره‌ای
• فضای انبارش بسیار کمتر در مقایسه با لوله‌های پلی اتیلنی
• تحمل فشار بسیار خوب
• مقاومت بالا در برابر خوردگی

بنابراین قبل از خرید توصیه می‌شود برای انتخاب خطوط انتقال آب در سیستم آبیاری زمین کشاورزی با متخصصان این حوزه مشورت کرده تا بتوانید تصمیم درستی در این خصوص بگیرید.

 

گیره انتهایی لی فلت

در گذشته برای مسدود کردن انتهای مسیر خطوط انتقال آب از روش‌های سنتی استفاده می‌شده، اما در سیستم‌های مدرن آبیاری برای انسداد انتهای خطوط (در شرایطی که از لوله‌های لی‌فلت استفاده کرده باشید)، گیره‌ انتهایی لی فلت به کار گرفته می‌شود. این گیره‌ها روش مناسبی برای انسداد خطوط با آب‌بندی مناسب را در اختیار شما قرار می‌دهد.

 

 

کپ انتهایی

روش دیگر برای انسداد لی فلت‌ها استفاده از کپ‌ انتهایی است که بسته به طراحی آنها نیاز به بست فلزی می‌باشد. در صورتی که کپ انتهایی دارای رینگ باشد نیاز به بست فلزی نیست و در صورتی که کپ انتهایی رینگ نداشته باشد باید برای محکم کردن لی فلت از بست فلزی روی یکی از شیارها استفاده کنید.

 

 

کمربند لی فلت

جهت گرفتن خروجی از لوله‌های لی فلت می‌توان از کمربند لی‌فلت استفاده کرد. کمربند‌های لی فلت که عموما از جنس پلیمری هستند ابزاری بسیار ساده و کارآمد برای اتصال خطوط فرعی به اصلی محسوب می‌شوند. در یک طرف کمربند لی‌فلت گیره‌های اتصال به خطوط اصلی و در طرف دیگر شاهد رزوه نری استاندارد برای اتصال به شیرهای قطع و وصل جریان هستیم.

 

 

پانچر لی‌فلت

پانچر لی‌ فلت ابزاری برای ایجاد حفره و سوراخ روی بدنه لی‌فلت‌ است. این پانچرها حفره‌هایی به قطر 16 میلی‌متر روی بدنه لی‌فلت ایجاد کرده که امکان نصب راحت اتصالات لی‌فلت را فراهم می‌سازد. عملیاتی که پانچرها انجام می‌دهند برای افزایش طول عمر لی‌فلت‌ها بسیار حیاتی است، در صورتی که حین پانچ لی‌فلت حفره و یا سوراخ ایجاد شده بزرگ‌تر از 16 میلی‌متر باشد، عملیات آب‌بندی با مشکل مواجه خواهد شد. بنابراین توصیه می‌کنیم حین نصب و پیاده سازی سیستم آبیاری قطره‌ای و در صورت استفاده از لوله‌های انعطاف‌پذیر حتما از پانچر استاندارد شرکت‌های تولیدی معتبر استفاده کنید تا علاوه بر افزایش طول عمر لی‌فلت شما، خروجی کار نیز استاندارد و آب‌بند شده باشد.

 

 

سه‌راهی لی‌فلت

جهت گرفتن خروجی لی‌فلت به تیپ یا لوله 16 به طرفین لی‌فلت می‌توانید از سه راهی لی‌فلت استفاده کنید که در یک طرف نقطه اتصال به لی‌فلت و در دوسر دیگر نقطه اتصال به نوار تیپ و لوله 16 وجود دارد.

 

 

رابط مساوی لی فلت

همان‌طور که از نام این محصول پیداست، برای اتصال دو لی‌فلت با سایزها و دهانه‌های مشترک استفاده می‌شود. پس اگر در شرایطی بودید که نیاز بود دو لی فلت هم‌سایز را به یکدیگر متصل کنید می‌توانید از رابط مساوی لی فلت استفاده نمایید.

 

 

بست ابتدایی لی‌فلت

این بست پلیمری جهت گرفتن خروجی از لی فلت و متصل کردن به تیپ، بدون نیاز به قطع و وصل جریان کاربرد دارد. در یک طرف نقطه اتصال به لی فلت و در طرف دیگر نقطه اتصال به نوار تیپ و یا لوله 16 با مهره آب‌بند وجود دارد. بست ابتدایی لی فلت در مقایسه با شیرهای انشعاب مقرون به صرفه‌تر می‌باشند.

 

 

کورکن‌ لی فلت

در صورتی که لوله لی فلت را به اشتباه پانچ کردید و یا نیازی به آن حفره روی لی فلت ندارید برای انسداد و کور کردن سوراخ می‌توانید از کورکن‌ لی فلت استفاده کنید.

 

 

شیرانشعاب سه راهی لی فلت

از این محصول می‌توان جهت گرفتن خروجی از لی فلت به تیپ یا لوله 16 استفاده کرد که قابلیت قطع و وصل جریان را داشته باشد. تفاوت شیرانشعاب سه طرفه با سه راهی لی فلت در امکان قطع و وصل جریان می‌باشد. بطوری که در شیرانشعاب سه طرفه لی فلت امکان قطع و وصل جریان وجود دارد اما در سه راهی لی فلت این امکان نیست.

 

 

شیرانشعاب لوله اصلی به تیپ

شیرانشعاب لوله اصلی به تیپ جهت گرفتن خروجی از لوله اصلی پلی اتیلنی به تیپ یا لوله 16 استفاده می‌شود. در این روش با ایجاد یک حفره روی بدنه لوله پلی‌اتیلنی و با استفاده از یک واشر 16، می‌توان شیر را روی بدنه لوله نصب کرد و از طرف دیگر خروجی نوار تیپ یا لوله 16 گرفت.

 

 

شیرانشعاب رزوه ½ به تیپ

این شیر با دارا بودن یک روزه نری ½ روی خود توان متصل شدن به کمربند و در نتیجه اتصال به لوله‌ پلی‌اتیلنی را داراست. بنابراین این شیر برای اتصال به لوله نیاز به کمربند پلیمری دارد.

 

 

رابط تیپ به لوله اصلی و لوله 16

یکی از پرکاربرد‌ترین کانکتورها و تجهیزات آبیاری قطره‌ای، رابط تیپ به لوله 16 و لوله اصلی است. از این ابزار می‌توان در موارد بسیاری از قبیل اتصال دو لوله 16، اتصال لوله 16 به نوار تیپ، اتصال لوله اصلی به تیپ و اتصال لوله اصلی به لوله 16 استفاده کرد.

 

 

 

زانویی 16

جهت تغییر زاویه 90 درجه‌ای لوله 16 می‌توان از زانویی پلیمری 16 استفاده کنید تا از خم شدن بیش از حد لوله 16 اجتناب کنید. این وسیله به خصوص درزمین‌های نامتقارن بسیار پرکاربرد می‌باشد.

 

 

واشر 16

همان‌طور که توضیح داده شد از واشر 16 جهت اتصال و خروجی گرفتن از لوله‌های پلی اتیلنی استفاده می‌شود. با وجود واشر 16 عملیات آب بندی به خوبی صورت می‌گیرد.

 

 

کورکن لوله 16

در صورتی پانچ لوله 16 به درستی انجام نشده و یا تصمیم دارید قطره چکان را از روی لوله جابجا کنید حفره و سوراخ موجود را می‌توانید با کورکن لوله 16 مسدود نمایید.

 

 

پانچر لوله 16

مشابه لی فلت برای ایجاد حفره منظم و دقیق روی لوله 16 میتوانید از پانچر لوله 16 استفاده کنید.

 

 

مسدود کننده لوله 16

از این ابزار جهت انسداد انتهای لوله 16 استفاده می‌شود. به این شکل که لوله 16 را از دو طرف حلقه عبور می‌دهیم، در نتیجه تاخوردن لوله 16 منجر به مسدود شدن و عدم عبور آب و جریان می‌شود.

 

 

مسدود کننده نوار تیپ

کشاورزان عموما جهت مسدود کردن انتهای مسیر نوار تیپ از گره زدن نوار تیپ استفاده می‌کنند اما در صورتی که به روشی جایگزین داشتید می‌توانید از این وسیله برای انسداد انتهای نوار تیپ استفاده نمایید.

 

 

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ تدوین؛ توسط واحدآموزش شرکت ارجان پلاست روناک________________________

 

از اینکه ما را دنبال و معرفی می کنید متشکریم
همراهی شما باعث افتخار ماست.

 

 

ما را در سایر رسانه ها دنبال کنید.

اینستاگرام

واتس آپ

آپارات